Είναι γεγονός ότι ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι αυτό της ελλιπούς εκπαίδευσης των στελεχών τους. Πέρα από την οικονομική κρίση, η οποία μαστίζει την ελληνική οικονομία σε επίπεδο ύφεσης για έκτο συνεχόμενο χρόνο, οι λόγοι μπορούν να αναζητηθούν τόσο στην πολιτική έναντι της επιμόρφωσης στελεχών (μείωση ΛΑΕΚ από 0,45% στο 0,24%) όσο και στην παντελή έλλειψη διασύνδεσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, καθώς και την έλλειψη μετάδοσης επιχειρηματικού πνεύματος στους φοιτητές.

Θα έλεγα πως η αξιολόγηση της εκπαίδευσης που παρέχεται από τα διάφορα πανεπιστήμια στον ευρύτατο τομέα των επιχειρησιακών σπουδών, εξαρτάται -εκτός φυσικά από τη φήμη και το όνομα του εκάστοτε πανεπιστημίου- από τον βαθμό προσαρμογής της στις σύγχρονες απαιτήσεις του σημερινού επαγγελματικού περιβάλλοντος. Η εκπαίδευση στον τομέα του management δεν είναι εύκολη, καθώς νέες θεωρίες και πρακτικές έρχονται να αντικρούσουν τις παλιές. Ένας καλός προπτυχιακός και μεταπτυχιακός τίτλος είναι απαραίτητα και αναγκαία εφόδια για τους φοιτητές, γιατί τους βοηθούν να μετατρέψουν τη θεωρία σε πράξη, και ταυτόχρονα να συνδυάζουν εγχώριες με διεθνείς μεθόδους.

Στην Ελλάδα, η επιχειρησιακή εκπαίδευση που παρέχεται από ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, υστερεί σημαντικά έναντι των ξένων παραδοσιακών πανεπιστημίων που το καθένα μετρά κάμποσες δεκαετίες στη διδασκαλία προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων οικονομίας και διοίκησης. Για παράδειγμα, τα περισσότερα προγράμματα συμπεριλαμβάνουν διδασκαλία στρατηγικής με τη μορφή ανεξάρτητου μαθήματος. Αυτό που πραγματικά προσθέτει αξία στα ξένα πανεπιστήμια είναι η δυνατότητα συνδυασμού όλων των διδαχθέντων μαθημάτων με το μάθημα της «στρατηγικής» που αποτελεί και τη «ραχοκοκαλιά» των σπουδών αυτών. Μέσω αυτού του τρόπου, οι φοιτητές αποκτούν πράγματι σημαντική αντίληψη της «επιχειρηματικής κουλτούρας», καθώς και τη δυνατότητα να σταθούν από μόνοι τους και να αντιμετωπίσουν δυναμικά διάφορα προβλήματα που προκύπτουν στην καθημερινότητα της επιχείρησης.

Γενικά η απόφαση να ακολουθήσει κάποιος υποψήφιος τον κλάδο της οικονομίας και διοίκησης είναι μία πολύ σημαντική απόφαση ζωής, διότι προϋποθέτει πολύ δουλειά, χρόνο (που συνήθως προέρχεται από τον ελεύθερο χρόνο του καθενός) και τέλος ένα σημαντικό ποσό χρημάτων. Για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία σημαντική επένδυση του καθενός στην καριέρα του, όχι μόνο σε σχέση με τις αυξημένες προοπτικές στην επαγγελματική καριέρα και τις οικονομικές απολαβές, αλλά επίσης και σε σχέση με την ποιότητα ζωής που απορρέουν από αυτά τα επαγγέλματα. Έτσι, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε, για παράδειγμα, ότι το αληθινό πλεονέκτημα ενός ΜΒΑ είναι ότι επιτρέπει στον υποψήφιο να εξαντλήσει τις προσωπικές του δυνατότητες και να ανακαλύψει στον εαυτό του ταλέντα που δεν ήξερε καν ότι υπήρχαν. Τέλος, προσδίδει κάποια επαγγελματική ασφάλεια σε δύσκολους καιρούς και δημιουργεί πολλές καινούργιες ευκαιρίες. Και εδώ δράττομαι της ευκαιρίας να αναφερθώ σε άλλο ένα μείζον πρόβλημα της ελληνικής εκπαίδευσης, αυτό της υποτίμησης της διά βίου εκπαίδευσης από τους Έλληνες εργαζόμενους, οι οποίοι θεωρούν ότι οι σπουδές τους τελειώνουν αναγκαστικά στα τέλη της τρίτης δεκαετίας της ζωής τους. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα MBA, απευθύνονται και σε στελέχη τα οποία είναι προχωρημένα στην καριέρα τους, αφού είναι ειδικά σχεδιασμένα για επαγγελματίες που επιθυμούν να αποκτήσουν μια άρτια και ολοκληρωμένη επαγγελματική κατάρτιση, αποκτώντας ένα πτυχίο με διεθνή αναγνώριση, χωρίς να διακόψουν την καριέρα τους ή να εγκαταλείψουν την Ελλάδα για να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Αυτοί που σπουδάζουν στο πρόγραμμα ΜΒΑ αποκτούν εξειδίκευση σε συγκεκριμένες επιχειρηματικές λειτουργίες, αντιλαμβάνονται σε βάθος την επιχειρηματική στρατηγική και τέλος μαθαίνουν πώς να προσεγγίζουν πολύπλοκα επιχειρηματικά θέματα με δομημένο τρόπο. Οποιοσδήποτε είναι φιλόδοξος και θα ήθελε να φτάσει σε ένα ύψιστο διευθυντικό αξίωμα, χρειάζεται να αποκτήσει ένα καλό ΜΒΑ. Ενα τυπικό προφίλ ανθρώπων που γράφονται σε ένα τέτοιο πρόγραμμα ΜΒΑ, διαθέτουν ένα πρώτο πτυχίο από ελληνικό ή ξένο πανεπιστήμιο, έχουν τουλάχιστον 3 χρόνια επαγγελματική προϋπηρεσία και πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας.

Υπάρχουν τριών ειδών πλεονεκτήματα που συνηγορούν υπέρ των σπουδών ΜΒΑ: α) προσωπικό επίπεδο, β) επαγγελματική εξέλιξη και γ) κέρδος της εταιρίας που τυχόν χρηματοδοτεί τις σπουδές.

α) Σε προσωπικό επίπεδο

• Εκτενής κατανόηση της επιχείρησης και διαφόρων διοικητικών θεμάτων.
• Στρατηγικός προσανατολισμός και ικανότητα επιτυχούς εφαρμογής των εκάστοτε στρατηγικών.
• Δημιουργία διοικητικών ικανοτήτων, τεχνικών και δεξιοτήτων.
• Προσωπική αντίληψη ηγετικής και διοικητικής ικανότητας.
• Εκτεταμένη εμπιστοσύνη στον εαυτό του για την κατανόηση θεμάτων που άπτονται όλων των τομέων της επιχείρησης.
• Ο συνεχής συνδυασμός θεωρίας και πράξης ωφελεί και τον φοιτητή, αλλά και την εταιρία, που αυτός εργάζεται.

β) Σε επαγγελματικό επίπεδο

• Αυξημένες προοπτικές προαγωγής.
• Νέοι επαγγελματικοί ορίζοντες (αλλαγή κατεύθυνσης ή ξεκίνημα δικής μας εταιρίας).
• Μεγαλύτερη επαγγελματική ασφάλεια και σιγουριά.

γ) Σε εταιρικό επίπεδο

• Καλύτερη κατανόηση εταιρικών στόχων.
• Βελτιωμένο γνωστικό επίπεδο και πιο επιτυχημένο management style.
• Καλύτερη επικοινωνία που βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση.
• Αυξημένη δυνατότητα για πιο αποτελεσματική διαχείριση εταιρικών, ανθρωπίνων και άλλων πόρων.
• Μεγαλύτερη πιθανότητα να παραμείνουν στην εταιρία τα ικανά και δυσεύρετα στελέχη.

Βεβαίως η πληθώρα μεταπτυχιακών σπουδών MBA που προσφέρονται διεθνώς, μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στον υποψήφιο κατά την επιλογή μεταξύ φαινομενικά παρόμοιων προγραμμάτων. Όμως, επειδή όλα τα προγράμματα σπουδών δεν είναι ποιοτικά ίδια μεταξύ τους, ένας απλός και αποτελεσματικός τρόπος να περιορίσει κανείς το εύρος των επιλογών του είναι να διερευνήσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των πανεπιστημίων (διακρίσεις, rankings, απορροφητικότητα κ.λπ.). Ο λόγος είναι ότι, εξαιτίας της υπερπληθώρας ΜΒΑ προγραμμάτων, οι μεγάλες εταιρίες έχουν με τη σειρά τους γίνει πολύ επιλεκτικές σχετικά με το ποια προγράμματα ΜΒΑ θεωρούν ανταγωνιστικά και επιτυχημένα.

Αναμφισβήτητα τα πιο δημοφιλή προγράμματα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι αυτά στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ), στα Χρηματοοικονομικά και στο Marketing. Οι καταξιωμένοι καθηγητές και το εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό φροντίζουν ώστε ο φοιτητής να αποκομίσει τα μέγιστα ακαδημαϊκά εφόδια που θα τον βοηθήσουν να ανελιχθεί σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον. Όλοι οι καθηγητές που διδάσκουν στα προγράμματα προέρχονται από την αληθινή αγορά εργασίας με τεράστια εμπειρία σε business περιβάλλον, οπότε και η προστιθέμενη αξία που παίρνει ο φοιτητής είναι τεράστια συγκρινόμενη με ένα οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα.

Βασίλειος Θ. Ζούμπος, BSc, MSc, MBA, PhD Cand, MCIPR, Διευθυντής Επιχειρησιακών Σπουδών, City Unity College